Trương Anh Tuấn - Trung tâm điều hành vận tải - Tổng công ty Đường sắt Việt Nam
Tháng
4/1996 vận chuyển liên vận quốc tế bằng đường sắt giữa Việt Nam và Trung Quốc
được nối lại sau nhiều năm gián đoạn. Những năm gần đây, khối lượng vận chuyển
liên vận bằng đường sắt có mức tăng trưởng cao và yêu cầu phân định trách nhiệm
của các bên tham gia liên vận quốc tế cũng vì thế mà trở nên cấp bách. Công
việc này cần thiết trong quá khi tính toán các chỉ tiêu vận dụng toa xe, đặc
biệt là chỉ tiêu thời gian đỗ đọng xe Trung Quốc tại Việt Nam. Đây là các chỉ
tiêu liên quan đến những khoản ngoại tệ lớn trong thanh toán quốc tế có ảnh
hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của ngành Đường sắt.
Việc
phân định trách nhiệm hiện tại có những khó khăn do đặc thù của ngành Đường
sắt. Khi địa giới của các đơn vị thành viên đan xen nhau về mặt địa lý, khi tính chất đa dạng của các tác nghiệp liên
vận biến động hàng giờ, trên địa bàn rộng với số lượng lớn toa xe, nếu sử dụng
phương pháp theo dõi và phân tích thủ công như trước đây sẽ không làm rõ được
trách nhiệm của các đơn vị. Trong thực tế, công tác quản lý liên vận còn có
những bất cập, đó là: Công ty Vận tải hàng hoá đường sắt- đơn vị được giao quản
lý và vận dụng, mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng vẫn phải kiểm đếm các tác
nghiệp của xe liên vận theo phương pháp thủ công; Do số lượng ga của công ty
quá ít so với tổng số ga trên toàn mạng lưới, Họ chỉ có thể làm tốt việc quản
lý xe khi nó nằm trong địa phận của mình và không bao giờ có đủ thông tin để
đưa ra các quyết định. Sự việc trên cũng diễn ra gần tương tự khi xe nằm tại
công ty Vận tải hành khách Hà Nội. Giả sử cả 2 công trên có sự phối hợp chặt
chẽ với nhau thì vẫn không vượt qua được bất cập thứ 3 là: Họ không có quyền
đối với tác nghiệp cắt hay nối các toa xe vào đoàn tàu - Tác nghiệp có tính quyết định đối với thời gian
đỗ đọng của xe liên vận - vì đây là
trách nhiệm của Trung tâm Điều hành. Thực tế cho thấy rằng, mặc dù cả 3 đơn vị
trên – Công ty hàng, khách và trung tâm - không đơn vị nào có trách nhiệm đầy
đủ đối với xe liên vận trong toàn quá trình vận hành nhưng Trung tâm Điều hành
là nơi có nhiều nhất và có thể sử dụng một cách hiệu quả nhất các thông tin về
liên vận quốc tế. Xuất phát từ những đòi hỏi cấp thiết như trên, Trung tâm Điều
hành vận tải đường sắt đã thực hiện đề tài NCKH có tên “Xây dựng phần mềm quản
lý toa xe liên vận quốc tế trên đường sắt Việt Nam” với mục đích là xây dựng
một công cụ để phân khai trách nhiệm giữa các bên liên quan.
NHỮNG NÉT CHÍNH CỦA PHẦN MỀM
Các
Tác giả đã phân tích nguồn
dữ liệu từ thực tế sản xuất gồm: Thành
phần các đoàn tàu hàng, biểu đồ chạy tàu thực hiện, nhật ký chạy tàu 2 ga biên
giới vv..., để xây dựng phần mềm quản lý dữ liệu xe liên vận. Các ngôn ngữ lập
trình mạnh như: ASP.net, Sql, cơ sở dữ liệu Access 2003 có tích hợp SQL server,
công nghệ mạng riêng ảo (VPN) – một công nghệ cho phép thiết lập các đường
truyền tốc độ cao, giá thành thấp đã được sử dụng trong phần mềm.
Với các thư viện trong
phần mềm như: Hệ thống các ga, tuyến, toa xe, đầu máy, chủ hàng vv.... Việc tổ chức các kho dữ liệu quan hệ
động đã được thực hiện một cách hợp lý giúp cho tìm kiếm thông tin một cách
khoa học, dễ dàng, nhanh chóng.
Phần mềm được thiết
kế để chạy trong mạng nội bộ LAN và mạng diện rộng WAN, có khả năng kết nối Trung
tâm Điều hành vận tải với các vị trí ở xa như: Các ga biên giới, công ty hàng vv.... Số liệu
được nhập đồng thời tại các máy tính được đăng ký trong mạng. Khi được cung cấp
tên và mật khẩu hợp lệ, người dùng còn có thể nhập số liệu và chạy các báo các
từ Internet thông qua trang Web http://www.dhvtduongsat.com.vn.
Việc cặp nhật và đồng
bộ dữ liệu được thực hiện dễ dàng qua đường truyền thiết lập bằng một trong
các cách như: Modem quay số điện thoại, Internet, mạng riêng ảo VPN hoặc kênh
thuê riêng như X25, V35 vv.....với chức năng đồng bộ dữ liệu của phần mềm hoặc
thậm chí bằng Email thông thường. Dữ liệu được kiểm tra xử lý trước khi truyền
lên trang WEB có địa chỉ: http://www.dhvtduongsat.com.vn
và http://www.dhvtduongsat.com
hàng ngày.
KHẢ NĂNG MỞ RỘNG CỦA PHẦN MỀM
Do sử dụng các công
cụ mạnh trong lập trình như ASP.net, cơ sở dữ liệu Access 2003 và Windows 2003
có tích hợp SQL server 2000 nên phần mềm có khả năng mở rộng để quản lý các
nghiệp vụ khác của ĐSVN trong tương lai như:
·
Tự
động thu thập thông tin quản lý toa xe trên toàn mạng lưới đường sắt Việt Nam
với sự kết hợp phần mềm này và công nghệ nhận dạng;
·
Xây
dựng trung tâm dữ liệu về điều hành tập trung vận tải đường sắt với công cụ
truy xuất trang Web của phần mềm này;
·
Quản
lý và tổng hợp các văn bản tài liệu nghiệp vụ cho 3 phòng của trung tâm Điều
hành tại 3 vị trí địa lý cách xa nhau là Hà nội, Đà nẵng, TP Hồ Chí Minh, đảm
bảo công văn tài liệu đi đến nhanh chóng, kịp thời và giảm chi phí bưu điện,
fax, điện thoại;
·
Điều
hành trực tuyến từ Trung tâm điều hành Hà nội tới các quá trình chỉ huy chạy
tàu tại các bàn điều độ ở 3 vùng Bắc, Trung Nam với công nghệ mạng VPN, có tích
hợp với các công cụ như camera, điện thoại VOIP và các thiết bị nhập dữ
liệu....
·
Xây
dựng các báo cáo nhanh, phân khai sản lượng theo đơn vị thành viên ( như xí
nghiệp vận tải đường sắt, công ty hàng, khách vv....) liên quan đến việc phân
định trách nhiệm trong điều hành vận tải của Ngành. Khi sử dụng các nguồn số
liệu chính thức dùng trong thanh toán, phần mềm này sẽ là công cụ xác định sản
phẩm chính thức cho các công đoạn của quá trình vận tải, phục vụ công tác phân
chia sản lượng và hạch toán trong đường sắt Việt Nam .
Ý NGHĨA KHOA HỌC
·
Với
tinh thần nghiêm túc và khẩn trương, trước khi nghiệm thu, nhóm đề tài đã tiến
hành thử nghiệm phần mềm tại các đơn vị liên quan nhằm hoàn thiện theo yêu cầu
của hiện trường. Việc chạy thử đề tài đã thực hiện vào các thời điểm: Ngày
31/1/05 tại ga Lào cai, ngày 17/2/05 tại ga Đồng đăng, ngày 23/2/05 tại hội
đồng khoa học công nghệ của trung tâm điều hành vận tải, ngày 4/10/2005 tại ban
Vận chuyển TCT ĐSVN. Đặc biệt, tại cửa hàng truy cập Internet 92G Nguyễn Bỉnh
Khiêm, Hà Nội - Địa điểm được lựa chọn ngẫu nhiên - ngày 7/9/2005, nhóm đề tài
đã tiến hành 2 thử nghiệm: 1 là nhập dữ liệu qua mạng VPN vào máy chủ đặt tại
trung tâm điều hành ; 2 là nhập dữ liệu vào trang Web có địa chỉ http://www.dhvtduongsat.com.vn.
Tại Trung tâm Điều hành, từ ngày 5/9/05 đến ngày 12/9/05 đã tiến hành nhập số
liệu thật vào phần mềm với các máy tính mô phỏng cho ga Đồng đăng và Lào cai.
Tất cả các thử nghiệm trên đều cho kết quả tốt.
·
Ngày
06/10/2005, Hội đồng nghiệm thu đề tài của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã
đồng ý cho nghiệm thu và đánh giá:
Đề tài đáp ứng đúng
các yêu cầu cấp thiết của sản xuất. Các tác giả đã vận dụng nhuần nhuyễn kiến
thức về tổ chức vận tải đường sắt, kinh tế, tin học để đưa ra các giải pháp phù hợp với việc quản
lý toa xe liên vận quốc tế.
Nhóm đề tài đã rất
công phu khi xây dựng phần mềm dựa trên những điều kiện thực tiễn, đáp ứng yêu
cầu kịp thời, chính xác, của công tác điều hành vận tải đồng thời nâng cao được
năng suất lao động và hiệu quả sản xuất kinh doanh của Ngành.
Khả năng nhập số liệu
từ xa và cung cấp thông tin lên Internet là một trong những ưu điểm nổi bật của
đề tài nếu so sánh với một số phần mềm quản lý do các đơn vị khác trong ngành
thực hiện tính cho đến thời điểm này.
Việc áp dụng đề tài
này ngoài việc được đánh giá như ứng
dụng một công cụ quản lý mới, hiện đại để phân khai trách nhiệm của các bên
tham gia quá trình liên vận quốc tế còn được coi là bước khởi đầu của quá trình
triển khai mục tiêu hiện đại hoá công tác chỉ huy điều hành trong ngành Đường sắt Việt Nam.
(Bài đã đăng trên tạp chí GTVT năm 2005)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét